1. Historiek

Oorsprong

Brittany MC Millan, een Canadese student, riep in 2010 op om paars te dragen als teken van solidariteit met LGBT+ jongeren. Ze deed dit naar aanleiding van een reeks zelfdodingen van LGBT+ jongeren door pestgedrag op school. Deze oproep werd massaal gedeeld en gevolgd in Noord-Amerika. Hierdoor doen elk jaar miljoenen mensen (scholieren, nieuwsankers, popsterren, politici etc.) mee aan ‘Spirit Day’. Na het overweldigende succes in de Verenigde Staten en Canada volgden andere landen met een gelijkaardige campagne, zoals Nederland  met Paarse Vrijdag en sinds 2012 België met PAARS.

Evolutie in Vlaanderen

In 2012 werd de campagne naar Vlaanderen gebracht door vzw JOEN (Jongeren Onder Eén Noemer), die zorgde ervoor dat er elk jaar in de week van 17 mei (IDAHOT, Internationale Dag Tegen Holebifobie en Transfobie) steeds meer onderwijsinstellingen deelnamen aan de PAARS-campagne, startende met secundaire scholen. In samenwerking met de vereniging Trotse Ouders geraakte de campagne in een stroomversnelling.

Vanaf 2019 werd in Vlaanderen het hoger onderwijs bij de PAARS-campagne betrokken, nadat de Antwerpse hogescholen op eigen initiatief spontaan PAARS organiseerden op 14 campussen. Vanaf 2020 hebben alle universiteiten en hogescholen in Vlaanderen en Brussel (Nederlandstalig) zich geëngageerd om mee te doen met de PAARS-campagne en wordt deze ook verspreid in het Europees Parlement.

Sinds september 2021 werd de PAARS-campagne overgenomen door Wel Jong. Ze werken samen met çavaria (Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+ personen en koepel van LGBTI+-organisaties) en AP Hogeschool Antwerpen (voornamelijk voor de PAARS-krant).

In 2022 namen er in totaal 265 organisaties deel aan de PAARS-campagne op of rond 17 mei. Meer in detail betekende dat er 186 secundaire scholen, 56 basisscholen en 13 jeugdverenigingen aan de slag gingen met dit thema. In totaal schatten we 115.000 jongeren bereikt te hebben met onze positieve campagne en lesmateriaal.

2. Waarom PAARS?

We merken dat een grote meerderheid van de jongeren, leerkrachten en animatoren in het jeugdwerk het belangrijk vinden dat iedereen, en zeker ook LGBT+ jongeren*, erbij hoort. Toch zien we dat het niet zo gemakkelijk is om aan de slag te gaan met dit thema. Sommigen zijn bang voor de reacties van jongeren en anderen weten niet waar te beginnen. Er heerst dus een – begrijpbare – handelingsverlegenheid. Hiermee gaat PAARS aan de slag. Via onze stap-voor-stap pakketten, helpen we iedereen om over die drempel te geraken.

De PAARS-campagne roept op om op 17 mei, Internationale Dag tegen Homo- en Transfobie (IDAHOT), de kleur paars te dragen. De kleur paars komt uit de regenboogvlag en symboliseert de kracht en moed die nodig zijn te zijn wie je bent en om op te komen voor jezelf. Door op 17 mei de kleur paars te dragen, toon je dat iedereen zichzelf mag zijn en erbij hoort.

*LGBT+: Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender en alle andere gender- en seksuele identiteiten.

De primaire doelstelling van PAARS is het verhogen van het gevoel van veiligheid voor LGBTQIA+ jongeren in de klas en in jeugdwerkingen. Dat gebeurt niet rechtstreeks met de doelgroep, maar met haar omgeving. Daardoor stellen we deze subdoelen:

    • De PAARS-campagne zet leerlingen/leden en leerkrachten/leiding aan om hun steun voor LGBTQIA+ jongeren (ally-zijn) actief te communiceren.
    • De PAARS-campagne versterkt leerkrachten/leiding in hun zelfvertrouwen om rond dit thema te werken.

3. Impact van PAARS

LGBT+ jongeren worden erkend

Çavaria peilde in 2016-2017 naar de schoolervaringen van LGBT+ jongeren in het secundair onderwijs. Enkele resultaten uit het onderzoek:

  • “Uit de enquête blijkt dat 41% van de LGBT+-leerlingen zich onveilig voelt op school vanwege hun seksuele oriëntatie. Bijna een kwart van de respondenten vermijdt daarom de toiletten en kleedkamers van de school.”
  • “Bijna alle respondenten werden geconfronteerd met negatieve uitspraken over holebi’s of transgenders. In 1 op 2 gevallen reageerden leerkrachten daar niet op.”
  • “1 op 5 miste minstens één dag school de maand voorafgaand aan het onderzoek omwille van het onveiligheidsgevoel.”
  • “Scholen waar leerkrachten zich actief inzetten voor een inclusief schoolklimaat waarin iedereen zichzelf kan zijn, worden duidelijk positiever ervaren door de leerlingen.”
  • “In scholen waar er positieve aandacht is voor LGBT+-thema’s in de lessen voelen leerlingen zich beter en daalt het aantal spijbelaars.”

Vanuit deze resultaten ontwikkelden we PAARS als een werkwijze die probeert LGBT+ op een positieve manier onder de aandacht te brengen en leerkrachten een duwtje in de rug te geven om zo het onveiligheidsgevoel weg te werken.

Lees hier het volledige rapport van Çavaria.

Laagdrempelig

Het dragen van de kleur paars is een laagdrempelige methode om verdraagzaamheid en solidariteit te tonen aan LGBT+ jongeren. De reden hiervoor is omdat paars niet “hét symbool” vormt voor LGBT+ personen, de regenboog(vlag) daarentegen wel. Niet elke LGBT+ persoon heeft de behoefte om zich te associëren met symbolen zoals de regenboog. De regenboogvlag kan wel de PAARS-campagne versterken, maar vormt niet de basis ervan.

Flexibel

De basis is in elke school hetzelfde, maar er is voldoende ruimte om eigen klemtonen te leggen en de praktische aanpak zelf in te vullen. Hierbij bieden we ondersteuning in de vorm van de inspiratiegids, aangepast educatief materiaal per onderwijsniveau en de hulplijn.

Eindtermen

In de huidige eindtermen van het secundair onderwijs staat vermeld dat leerlingen seksuele oriëntatie, seksuele geaardheid en voorkeur, vrije partnerkeuze, identiteit, gender, genderrollen, gendergelijkheid en genderidentiteit kunnen uitleggen en weten hoe hiermee om te gaan. Daarnaast demonstreren leerlingen hoe ze respectvol reageren tegen pest- en uitsluitingsgedrag. PAARS is ideaal om deze eindtermen op je school te kunnen behalen. Een duidelijk overzicht van hoe PAARS voldoet aan de eindtermen per graad en onderwijsnet vind je op onze pagina van de eindtermen.