Er is veel goesting om LGBT+ inclusiever jeugdwerk te organiseren, maar men blijft op zoek naar houvast en weten waar te beginnen. Met PAARS bieden we een startpunt aan om op één dag op een laagdrempelige manier het thema aan te kaarten. Voor zij die de stap verder willen gaan, geven we jullie op deze pagina een duidelijk overzicht wat je allemaal kan doen.

Onderzoek jeugdwerkWanneer je hiermee aan de slag wilt is het goed om een houvast te hebben. Hiervoor gebruiken wij het onderzoek dat het Departement Jeugd uitgevoerd heeft en dat je op hun website terug kunt vinden (Moris et al., 2020).

Zij vertrekken vanuit het idee dat vrijetijdsactiviteiten in het algemeen belangrijk zijn voor de identiteitsontwikkeling en het welbevinden van kinderen en jongeren. Dat geldt ook voor LGBT+ jongeren. Tegelijk toont onderzoek ook aan dat stereotypen, vooroordelen en negatieve houdingen tegenover LGBT+ jongeren ervoor zorgen dat ze minder vaak deelnemen, afhaken of verkiezen om hun gender en seksuele identiteit te verbergen in vrijetijdsomgevingen die niet expliciet op deze doelgroep zijn gericht.

Uiteindelijk zien Moris en collega’s in totaal 8 kwesties waar LGBT+ jongeren moeilijkheden ervaren. Gelukkig stellen ze een volledige lijst van 21 aanbevelingen voor waar wij samen mee aan de slag kunnen! 

Impact van de PAARS-campagne

We stipten al kort aan dat deelnemen aan de PAARS-campagne jullie meteen doet werken aan 6 van de 21 aanbevelingen. We lijsten die hieronder even op.

  • Aanbeveling 1: LGBT+ thema bespreekbaar maken in je groep
  • Aanbeveling 4: kennis van leiding versterken
  • Aanbeveling 5: normen binnen de groep aanpakken
  • Aanbeveling 10: inrichting van je jeugdlokaal inclusief maken
  • Aanbeveling 11: duidelijk maken dat LGBT+ personen welkom zijn in je jeugdvereniging
  • Aanbeveling 17: ally-ship binnen de groep ondersteunen en promoten

Aanbevelingen die je snel zelf kunt implementeren

Er zijn 5 van de 21 aanbevelingen die wij zien als gemakkelijk in je jeugdvereniging aan te pakken. Hieronder krijg je een richting hoe daarmee aan de slag te gaan.

Het basisprincipe van elke aanpak is steeds dezelfde: haal gender en seksualiteit uit de structuur van je werking. Beide komen vaak onbewust aan bod in enerzijds de structuur en anderzijds in verwachtingen. Met deze twee voorbeelden wordt dit snel duidelijk.

  • Verwachtingen: voor het zomerkamp vraag je in je formulier naar het geslacht (m/v/x). Je verwacht dus dat jongeren duidelijk hun geslacht kennen en durven benoemen en dat dit hetzelfde is als iemands gender(identiteit).
  • Structuur: het is ‘de gewoonte’ om slaapkamers op te delen in jongens, meisjes en leiding. De groep wordt dus duidelijk gestructureerd op basis van gender.

Aanbeveling 2: Dring labels niet op via beleid of administratie *

Ga bewust om met het bevragen van geslacht en gender in de ledendatabank, inschrijfformulieren en medische fiches. We zien deze vaak deze 2 moeilijkheden terugkeren.

  1. Geslacht/gender wordt bevraagd omdat dat ‘de gewoonte is’. In een ledendatabank of inschrijfformulieren is geslacht/gender niet nodig om te bevragen.
  2. Voor medische fiches kan het wel nuttig zijn om dit te bevragen. Hanteer hier dan steeds de 3-stapsbevraging:
    • Welk geslacht werd je toegeschreven bij geboorte?
    • Met welk gender identificeer je jezelf momenteel?
    • Is er nog iets belangrijk dat je met ons wil delen omtrent je geslacht of gender?

Aanbeveling 8: Maak LGBT+ specifiek jeugdaanbod bekend

Kom in contact met een (lokale) LGBT+ jongerenvereniging en maak hen zichtbaar via folders, sociale media of via een samenwerkingsactiviteit.

Aanbeveling 10: Pas de vormgeving en inrichting van jeugdwerkplekken aan

Haal gender uit je infrastructuur.

  • Plak ‘WC-symbool’ ipv ‘mannen’ of ‘vrouwen’ op je toilet. Op kampen kan je die symbolen met een tijdelijk blad overplakken. çavaria heeft een leuk pakket hiervoor op een webshop.
  • Slaapkamers en douches
    • Deel ze niet op in meisjes of jongens, maar geef het leuke namen (inktviskamer, uilenkamer) en laat de jongeren zelf kiezen
    • Wanneer je verplicht wordt om toch een meisjes of jongens kamer te hebben, voorzie dan zeker ook een ‘vrije kamer’ waar men zelf mag kiezen om te liggen. 

Aanbeveling 12: Communiceer proactief over inclusieve infrastructuur en voorzieningen

Alle aanbevelingen die je hierboven aanpakt, plaats die duidelijk op je website. Je mag expliciet benoemen dat je dit doet om “iedereen een plek bij je jeugdvereniging te bieden”.

Voorzie ook bij de start van elk werkjaar een moment waarin jullie met de leiding samen afspraken maken omtrent veiligheid. Vraag aan elk “Wat heb jij nodig om je veilig te voelen in de groep?”, laat dit (al dan niet anoniem) op een blad schrijven en bundel deze samen in een “Afspraken voor veilig spelen” poster waar je het hele jaar aan vasthoudt.

Aanbeveling 16: Verlicht de druk op de schouders van LGBT+ leiding

Benoem LGBT+ inclusie als een gedeelde verantwoordelijkheid bij de start van je werkjaar. Zo vermijd je dat één iemand vanzelf elk LGBT+ vraagstuk opneemt. Als je ziet dat het toch nog steeds bij dezelfde terechtkomt, ga eens een informeel gesprekje aan om te checken of die dit wel aangenaam vindt.

BONUS Aanbeveling: Vermijd spelletjes met stereotypen omtrent gender en seksualiteit

Check bij je spelvoorbereidingen of er geen expliciete of impliciete stereotypen of opdelingen gebruikt worden. Zeer bekende voorbeelden zijn “jongens tegen de meisjes” of toneeltjes waar de “prins verliefd wordt op de prinses”. Haal deze eruit of kies voor een ander spel.

* We zijn er ons van bewust dat aanpassingen van registratie van ledengegevens en dus geslacht/gender vaak via de koepels moet verlopen. Zij houden soms de boot af, maar dat verhindert jullie niet om zelf in jullie eigen werking mee aan de slag te gaan.

Aanbevelingen voor de lange termijn

Hiernaast zijn 10 van de 21 aanbevelingen je niet enkel in jouw jeugdvereniging alleen te pakken, je hebt er je nationale koepel of de beleidsmakers voor nodig. Wij raden dus ook aan om eerst met de bovenstaande aan de slag te gaan. Toch noteren we ze hieronder voor de volledigheid.

Binnen je koepel

  • Aanbeveling 3: Hanteer genderbewust taalgebruik
  • Aanbeveling 6: Creëer bewustzijn rond het effect van heteronormatief en stereotiep taalgebruik
  • Aanbeveling 14: Onderzoek de reputatie die je organisatie heeft en hoe die LGBT+ personen kan afschrikken.
  • Aanbeveling 18: Zet in op een uitgebreid anti-pestbeleid

Voor beleidsmakers

  • Aanbeveling 7: Behoud en versterk doelgroep-specifieke organisaties
  • Aanbeveling 9: Werk alle drempels binnen LGBT+ organisaties weg
  • Aanbeveling 15: Zorg voor training en reflectie over uitsluitingsmechanismen
  • Aanbeveling 19: Zet in op een positief diversiteitsklimaat in het jeugdwerk
  • Aanbeveling 20: Laat positieve omgang met diversiteit voorkomen in de basisvorming
  • Aanbeveling 21: Organiseer vorming en uitwisseling rond gender en seksuele diversiteit.